De nascholingsbijeenkomst De Romereis 2023 was op woensdag 8 februari 2023.
De presentatie is in handen van Raphael Hunsucker en Jori Castricum.

Locatie: Vergadercentrum Vredenburg 19, Utrecht. (5 minuten lopen van Utrecht Centraal station)
Ontvangst: tussen 9.45 en 10.15 uur
Programma: 10.15 tot circa 17.00 uur
Prijs: € 215,- inclusief lunch en certificaat

(Let op: we houden rekening met een maximaal aantal deelnemers.)

• 09.45 – 10.15  Ontvangst met koffie
• 10.15 – 11.05  prof. Dr. Olivier Hekster – Grote verwachtingen. Keizers en de dwang van Rome
• 11.10 – 12.00  drs. Joep Beijst – De 140 torens van Rome. Over de functie en de betekenis van de middeleeuwse torens in het stedelijk landschap
• 12.00 – 12.15  Roma Aeterna
• 12.15 – 13.15  Lunch
• 13.15 – 14.05  drs. Pax Veerbeek – Ondergedompeld in de klassieken. Een duik in de aemulatio van Rafaël in de Vaticaanse ‘stufetta’ van kardinaal Bibbiena
• 14.10 – 15.00  dr. Niels Koopman – De bronzen beelden van het Lateraan
• 15.00 – 15.30  Theepauze
• 15.30 – 16.20  dr. Tamara van Kessel – Het Danteum in Rome: moderniteit en traditie in de verbeelding van een fascistische hoofdstad

Onderwerp: Grote verwachtingen. Keizers en de dwang van Rome
Spreker: prof. dr. Olivier Hekster

Synopsis:
Romeinse keizers regeerden over één van de grootste rijken uit de wereldgeschiedenis. Toch werd hun positie en reputatie voor een groot deel bepaald door de relatie die zij hadden met de inwoners van de stad Rome. De manier waarop een keizer kon omgaan met de verwachtingen die verschillende groeperingen in de hoofdstad van hun heerser hadden, bepaalde in grote mate zijn latere reputatie. Die verwachtingen waren onlosmakelijk verbonden met de gebouwen en objecten die de stad Rome vormgaven. Deze lezing bespreekt de verschillende manieren waarop de stedelijke omgeving van Rome bepalend was (en bleef) voor de vormgeving van Romeins keizerschap.

Onderwerp: De 140 torens van Rome. Over de functie en de betekenis van middeleeuwse torens in het stedelijk landschap
Spreker: drs. Joep Beijst

Synopsis:
Bezien vanaf heuvels rondom Rome werd de skyline van de middeleeuwse stad gedomineerd door torens. Enkele honderden klokkentorens en adelstorens staken boven de antieke ruïnes uit. De adelstorens waren vanaf de 11e eeuw onderdeel van een archipel van wooncomplexen waar vanuit de adel de stad beheerste. Behalve dat ze een praktisch-militaire functie vervulden, werden deze torens vanaf het moment van hun bouw ook het symbool van die aristocratische macht. Vanuit beide functies werden de torens inzet en doelwit van de machtsstrijd in middeleeuws Rome. Maar sinds de veertiende eeuw verloren de torens eerst hun oorspronkelijke militaire en later symbolische functie, waarna ze werden afgebroken of omgebouwd en daarmee opgingen in het stedelijk landschap. Veel van de exemplaren die we nu nog in Rome tegenkomen, zoals de Torre delle Milizie en de Torre dei Conti, danken hun huidige verschijning aan verschillende moderne opgravings- en restauratiecampagnes. Daarin werden deze torens, overigens net als die in andere Italiaanse steden, door de liberale en fascistische staat symbool gemaakt van de Italiaanse stedelijke middeleeuwen. Deze lezing zal dieper ingaan op de genoemde historische functies en moderne betekenissen van de adeltorens van middeleeuws Rome.

Onderwerp: Ondergedompeld in de klassieken. Een duik in de aemulatio van Rafaël in de Vaticaanse ‘stufetta’ van kardinaal Bibbiena
Spreker: drs. Pax Veerbeek

Synopsis:
In 1516 decoreerde Rafaël (1483 – 1520) de stufetta van kardinaal Bernardo Dovizi da Bibbiena (1470 – 1520), een kamertje in het Apostolisch Paleis in het Vaticaan. De kamer is geheel in een antieke stijl gedecoreerd, waarbij de kunstenaar inspiratie haalde uit antieke voorbeelden. In deze lezing wordt men meegenomen in het onderzoek dat Rafaël deed naar verschillende klassieke bronnen voor de decoratie van de stufetta.

Onderwerp: De bronzen beelden van het Lateraan
Spreker: dr. Niels Koopman

Synopsis:
In 1471 schonk Sixtus IV een aantal bronzen beelden aan de stad Rome, waaronder de Lupa Capitolina en de Spinario. Daarvoor stonden deze beelden bij het Lateraanse paleis. Paulus III verplaatste het Ruiterstandbeeld van Marcus Aurelius in 1538 naar het Capitool. Sinds de Torlonia-tentoonstelling in de Capitolijnse musea (2020) staan al deze beelden weer bij elkaar in de Esedra di Marco Aurelio. In deze lezing gaan we in op de geschiedenis en interpretatie van deze drie beelden. Waarom schonk Sixtus IV de beelden aan de Romeinen? Welke betekenis werd in de Oudheid aan de beelden toegekend, en in de Middeleeuwen en later? De lezing beoogt duidelijk te maken dat de betekenis van de beelden nogal verschilde tijdens verschillende periodes, en dat elke interpretatie van een object uit de Oudheid sterk plaats- en tijdgebonden is.

Onderwerp: Het Danteum in Rome: moderniteit en traditie in de verbeelding van een fascistische hoofdstad
Spreker: dr. Tamara van Kessel

Synopsis:
Veel is bekend over de wijze waarop onder het bewind van Mussolini gebouwd is aan ‘het derde Rome’ dat als hoofdstad van het nieuwe Italiaanse imperium moest fungeren. Iconische gebouwen zoals het Palazzo della Civiltà Italiana in de EUR-wijk en het Palazzo della Farnesina naast het eveneens toen opgetrokken Foro Italico zijn tot op heden het manifeste bewijs van die grootse plannen. Maar wat zien we terug van de visie op het nieuwe Italië in de gebouwen die al op de ontwerptafel lagen maar nooit zijn gerealiseerd? Welke inzichten kunnen deze geven in de ambities van deze fascistische dictatuur en de wijze waarop architectuur geacht werd hieraan bij te dragen? Een analyse van het nooit gebouwde Danteum, bedoeld als een eerbetoon aan de dichter des vaderlands Dante Alighieri, geeft de mogelijkheid om antwoorden op deze vragen te verkennen.