De nascholingsbijeenkomst De Romereis 2024 is op woensdag 7 februari 2024.
De presentatie is in handen van Raphael Hunsucker en Jori Castricum.
Locatie: Vergadercentrum Vredenburg 19, Utrecht (5 minuten lopen van Utrecht Centraal station)
Ontvangst: tussen 9.45 en 10.15 uur
Programma: 10.15 tot circa 17.00 uur
Prijs: € 225,- inclusief lunch en certificaat
(Let op: we houden rekening met een maximaal aantal deelnemers.)
Programma de Nascholingscursus De Romereis*
- 09.45 – 10.15 Ontvangst met koffie
- 10.15 – 11.05 Imme Laseur MA – “Rome tijdens de Punische Oorlogen door Livius’ pen: van Hannibal bij de poorten tot het graf van de Scipiones”
- 11.10 – 12.00 dr. Gerda de Kleijn – “Stromend water in de eeuwige stad”
- 12.00 – 12.15 Roma Aeterna
- 12.15 – 13.15 Lunch
- 13.15 – 14.05 dr. Roald Dijkstra – “De rots van Rome. Vroegchristelijke sporen van Petrus in de eeuwige stad”
- 14.10 – 15.00 Sanne Stapel MA – “Rafaëls ‘La Fornarina’ als de verbeelding van de ideale schoonheid “
- 15.00 – 15.30 Theepauze
- 15.30 – 16.20 Rosa van Gool MA – “Ons verleden is onze toekomst: over pizza, pasta en de marketing van nostalgie”
*De volgorde van de sprekers kan nog wijzigen
Inhoud van de lezingen

Imme Laseur MA – “Rome tijdens de Punische Oorlogen door Livius’ pen: van Hannibal bij de poorten tot het graf van de Scipiones”
Livius’ Ab Urbe Condita leerde het Romeinse publiek niet alleen lessen over het verleden, maar ook over hoe het verleden herinnerd diende te worden in het heden. De fysieke stad was een mooie basis voor herinnering. In oude retorische handboeken wordt al uitgelegd hoe je het beste iets kunt onthouden: je herinnert je een fysieke plek die je goed kent, bijvoorbeeld je huis, en je vult vervolgens de kamers met beelden en verhalen. Hoe benutte Livius fysieke monumenten en plekken in Rome om de perceptie van zijn lezers over de Punische Oorlogen te beïnvloeden?

dr. Gerda de Kleijn – “Stromend water in de eeuwige stad”
Een stad met een groeiende bevolking heeft steeds meer water nodig. Dat geldt zeker ook voor Rome tijdens de Republiek. Bronnen, putten en de rivier de Tiber voldoen op een gegeven moment niet meer aan de behoeften van de inwoners. Vanaf het eind van de vierde eeuw v. Chr. wordt een toenemende hoeveelheid water van ver weg aangevoerd door middel van onder- en bovengrondse aquaducten. Waar wordt al dat water voor gebruikt? Hoe vindt distributie plaats? Heeft iedereen in de stad toegang tot stromend water? En: wat is er nu nog te zien van de antieke watervoorziening?

dr. Roald Dijkstra – “De rots van Rome. Vroegchristelijke sporen van Petrus in de eeuwige stad”
Niemand die Rome bezoekt kan om de apostel Petrus heen, maar zijn historische band met de stad is met veel vraagtekens omgeven. In deze lezing wordt uiteengezet hoe Petrus in Rome belandde (historisch en/of in de verbeelding) en welke sporen er nog resteren van de vroegste verering van de apostel. Natuurlijk komt Petrus’ graf aan de orde, maar ook andere belangrijke Petrinische plaatsen, zoals de San Sebastiano kerk. Verder wordt de figuur van Petrus in de vroegchristelijke kunst toegelicht, zoals die in kerken, catacomben en musea te vinden is.

Sanne Stapel MA – “Rafaëls ‘La Fornarina’ als de verbeelding van de ideale schoonheid”
De kunstgeschiedenis is – helaas – vaker niet dan wel te reconstrueren aan de hand van hard bewijs. Het schilderij ‘La Fornarina’ (1520), dat wordt toegeschreven aan Rafaël is hiervan een mooi voorbeeld. Het schilderij is bedolven geraakt onder romantische en exaltische verhalen. Interpretaties die geen steun lijken te vinden in bronnenonderzoek of stilistische analyses. Dit zet de toeschrijving van het schilderij aan Rafaël op losse schroeven. Maar wat als we het schilderij op een andere manier benaderen?
In deze lezing plaatsen we het schilderij in de sociaal-culturele context van de zestiende eeuw. Zo ontstaat er een nieuwe interpretatie van het schilderij: ‘La Fornarina’ is de verbeelding van de ideale schoonheid volgens de principes van het zestiende eeuwse humanisme.

Rosa van Gool MA- “Ons verleden is onze toekomst: over pizza, pasta en de marketing van nostalgie”
Pasta carbonara is uitgevonden door Amerikanen, Marsala-wijn door Engelsen, de Pachino-tomaat komt uit Israël. De Italiaanse keuken zoals die tegenwoordig internationaal beroemd is, rust grotendeels op invented traditions van de afgelopen vijftig jaar. In Italië, waar men vaak spreekt van eeuwenoude tradities, is dat geen welkome boodschap. En zeker niet bij de rechtse regering van Giorgia Meloni, die een ministerie voor ‘voedselsoevereiniteit’ oprichtte, de nationale keuken wil laten verklaren tot immaterieel werelderfgoed en kweekvlees verbiedt. Waar komt dit zogeheten ‘gastronationalisme’ vandaan? Wat zegt het over de moderne Italiaanse samenleving? En welke financiële belangen zijn er gemoeid met de Italiaanse marketing van nostalgie en traditie rondom eten?
Over de sprekers
Imme Laseur studeerde klassieke talen en kunstgeschiedenis aan de Universiteit Leiden en studeerde cum laude af aan de UvA bij de master Classics and Ancient Civilizations. Na een tussenjaar als stagiaire en vrijwilliger bij het Rijksmuseum van Oudheden doet ze momenteel een PhD Latijnse Taal en Literatuur aan de UvA, waarbij ze Livius’ stilistische invloed op de Latijnse literatuur onderzoekt. Zij focust zich met name op vrouwenportretten in Romeinse historiografie. Ze begeleidde vijfmaal de Romereis van het Gemeentelijk Gymnasium Hilversum.
Gerda de Kleijn was universitair hoofddocent Oude Geschiedenis aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Zij studeerde Geschiedenis aan de Vrije Leergangen van de Vrije Universiteit in Amsterdam en later aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Haar onderzoek naar watervoorziening in de oudheid leidde tot het proefschrift The Water Supply of Ancient Rome: City Area, Water, and Population (Amsterdam 2001). Zij is betrokken bij het internationale netwerk Impact of Empire, waarvan de publicaties worden uitgegeven bij Brill.
Roald Dijkstra is universitair docent Latijn aan de Radboud Universiteit. Zijn onderzoek is gericht op het vroege christendom in de context van de klassieke oudheid. Hij houdt zich onder meer bezig met de apostelen, vroegchristelijke kunst en poëzie en humor. In 2019 publiceerde hij, samen met Dorine van Espelo, Petrus in Rome. Een historische gids tot de oudste Petrustradities.
Sanne Stapel studeerde zowel Kunstgeschiedenis als Rechtsgeleerdheid (BA en MA) in Amsterdam. Als kunsthistorica heeft ze zich de afgelopen jaren gericht op de Italiaanse Renaissance. Aan het NIKI in Florence onderzocht ze de verbeelding van het mecenaat in een familiekapel uit 1420, aan het KNIR in Rome de toeschrijving van het schilderij La Fornarina. Daarnaast liep ze stage bij Hoogsteder & Hoogsteder, assisteerde de Vetting commissie voor Oude Meesters bij de TEFAF en werkte als Nederlandse Ambassadeur voor de Engelse delegatie bij de Amsterdam Art Week. Na een master in de kunstmarkt en het conaisseurschap aan de VU en een master Informatierecht aan de UvA, wisselt ze de wereld van het recht af met de wereld van de kunsten.
Rosa van Gool studeerde klassieke talen aan de universiteiten van Amsterdam, Durham en Leiden. Tijdens haar studie liep ze stage bij het onderzoeksjournalistieke platform Investico en was ze redacteur bij deFusie. Na haar afstuderen ging ze werken bij De Groene Amsterdammer en publiceerde ze artikelen in verschillende media. Rosa is momenteel werkzaam als correspondent Italië, Griekenland & de Balkan vanuit Rome, voor de Volkskrant en andere opdrachtgevers.
Ook interessant:

Caput Mundi neemt je in 8 hoofdstukken mee door de cultuurgeschiedenis van Rome en omstreken en bereidt de leerling/ reiziger voor op de Romereis. Het biedt een overzicht van de geschiedenis, archeologie en kunstgeschiedenis van de stad Rome, zowel in de Oudheid als in de Renaissance. Ook wordt aandacht besteed aan Ostia, Villa Hadriana, Sperlonga en Pompeji.

Een mooie aanvulling op de nascholing Romereis zijn de videolessen. Deze video’s kunnen gebruikt worden als voorbereiding of aanvulling op een traditionele Romereis – en als virtuele variant wanneer die fysiek niet mogelijk is. Geef zo je leerlingen echt het gevoel even in de Eeuwige stad te zijn.